Yıllık ücretli izin, çalışanların dinlenme haklarını kullanabilmeleri amacıyla her yıl işverenden talep edebilecekleri, çalıştıkları süreye göre belirlenen ücretli tatil hakkıdır. Bu hak, Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu ile düzenlenmiştir.
Kanuni Dayanak: 4857 Sayılı İş Kanunu
İlgili Madde:
- Madde 53 – Yıllık Ücretli İzin Hakkı ve Süresi
Yıllık İzin Süreleri (İş Kanunu Madde 53’e Göre)
| Hizmet Süresi | Yıllık İzin Süresi |
|---|---|
| 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl hariç) | 14 gün |
| 5 yıldan fazla, 15 yıldan az | 20 gün |
| 15 yıl ve daha fazla | 26 gün |
🔸 18 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanlara en az 20 gün izin verilir.
🔸 Yıllık izinler bölünemez ancak taraflar anlaşırsa en az 10 gün kesintisiz kullanılmak kaydıyla bölünebilir.
Yıllık İzin Hakkının Kazanılması
- Çalışan, aynı işyerinde en az 1 yıl çalıştıktan sonra yıllık izin hakkını elde eder.
- Deneme süresi dahil olmak üzere ilk yılın sonunda bu hak doğar.
- Aynı işverenin farklı işyerlerinde geçen süreler birleşik sayılır.
Yıllık İzin Kullanım Kuralları
- İşveren, işin aksamaması için izin dönemini planlama hakkına sahiptir.
- Yıllık izin süresi içinde çalışan çalışamaz ve başka bir işte çalışması yasaktır.
- Kullanılmayan yıllık izin süreleri birikir ve işten ayrıldığında ücret olarak ödenir.
- Resmi tatiller yıllık izin süresine dahil edilmez.
Yıllara Göre Yıllık İzin Kullanım Verileri (Türkiye)
| Yıl | Ortalama Kullanılan İzin Günü | Kullanım Oranı (%) | Not |
|---|---|---|---|
| 2015 | 11.4 gün | %68 | Özellikle özel sektörde düşüktü |
| 2017 | 12.1 gün | %72 | Zorunlu izin uygulamaları görüldü |
| 2019 | 13.5 gün | %76 | Kurumsal firmalarda artış başladı |
| 2021 | 12.0 gün | %70 | Pandemi sonrası toparlanma dönemi |
| 2023 | 13.2 gün | %74 | Hibrit çalışma etkisiyle dengelendi |
🔸 Kaynak: TÜİK, SGK ve özel sektör insan kaynakları araştırmaları
🔸 Ortalama 14 günlük hakkın tamamı her yıl kullanılmıyor; bazı çalışanlar izinlerini biriktiriyor.
Yıllık İzin Ücreti
- Kullanılmayan izinler ücrete çevrilmez, yalnızca işten ayrılırken hesaplanarak ücret olarak ödenir.
- Bu ödeme, son brüt ücret üzerinden yapılır ve damga vergisi dışında herhangi bir kesinti yapılamaz.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Resmi tatil yıllık izinden düşer mi?
Hayır. Resmi tatil günleri, izin süresinden sayılmaz.
2. Yıllık izin süresi hafta sonunu kapsarsa ne olur?
Eğer izin hafta içine denk geliyorsa, hafta sonu izin süresine dahil değildir.
3. Yıllık izin kullandırılmadığında ne olur?
İşveren yıllık izni kullandırmakla yükümlüdür. Aksi durumda idari para cezası uygulanır.
2025 Güncel Uygulamalar ve Eğilimler
- Büyük şirketler, çalışan memnuniyetini artırmak için ek izin günleri sunuyor.
- “Unlimited Vacation” (sınırsız izin) gibi modeller, teknoloji sektöründe yavaş yavaş deneniyor.
- İK sistemleri, izin kullanımını dijital olarak takip ediyor ve raporluyor.
