Bordro, bir iş yerinde çalışan kişilerin aylık ya da haftalık olarak aldıkları ücretlerin, yasal kesintilerin, sosyal güvenlik primlerinin ve vergi kalemlerinin detaylı şekilde gösterildiği resmi belgedir. İşveren tarafından düzenlenen bu belge, hem çalışanların gelirlerini hem de işverenin yükümlülüklerini belgelemek açısından yasal zorunluluk taşır.
Bordro Neden Önemlidir?
Bordro, sadece ücret bilgisini içermez; aynı zamanda çalışma süresi, izin durumu, fazla mesai gibi bilgileri de kapsar. Hem işverenin hem de çalışanın haklarını güvence altına alır.
Önemli nedenlerden bazıları şunlardır:
- Çalışanın net ve brüt maaşını belgeler.
- Yasal kesintilerin takibini sağlar.
- İşverenin sosyal güvenlik ve vergi yükümlülüklerini gösterir.
- İleride çıkabilecek iş hukuku uyuşmazlıklarında delil niteliği taşır.
Bordroda Hangi Bilgiler Yer Alır?
Aşağıdaki tablo, bir bordroda bulunması gereken temel bilgileri özetlemektedir:
| Bilgi Başlığı | Açıklama |
|---|---|
| Çalışanın Adı ve T.C. No | Bordronun hangi personele ait olduğunu gösterir |
| İşveren Bilgileri | Şirket adı, vergi numarası, SGK işyeri sicil no vb. |
| Çalışma Dönemi | Bordronun hangi ay ya da haftaya ait olduğunu belirtir |
| Brüt Ücret | Kesintiler öncesi maaş |
| SGK Primi İşçi Payı | %14 oranında kesinti |
| İşsizlik Sigortası | %1 oranında kesinti |
| Gelir Vergisi | Artan oranlı dilime göre (%15 – %40) |
| Damga Vergisi | Binde 7,59 oranında sabit kesinti |
| Fazla Mesai ve Ek Ödemeler | Varsa ek ücretler (prim, ikramiye, mesai) |
| Net Ödeme | Tüm kesintiler sonrası çalışana ödenecek tutar |
| İmza Alanı | İşveren ve çalışanın imza yerleri |
Bordro Türleri
Bordro, farklı amaçlara göre çeşitli türlerde düzenlenebilir. En yaygın bordro türleri şunlardır:
1. Ücret Bordrosu
Çalışana yapılan maaş ödemesini gösterir. En yaygın kullanılan bordro türüdür.
2. Prim/İkramiye Bordrosu
Dönemsel olarak verilen prim ya da ikramiye ödemeleri için hazırlanır.
3. Fazla Mesai Bordrosu
Normal çalışma saatlerinin dışında yapılan fazla çalışmaların ödeme detaylarını içerir.
4. Yıllık Bordro Dökümü
Çalışanın tüm yıl boyunca aldığı maaş, yaptığı ödemeler ve kesintilerin toplamını gösterir.
Bordro Hazırlama Süreci
Bordro hazırlama süreci hem insan kaynakları hem de muhasebe departmanlarının koordineli çalışmasını gerektirir. Temel adımlar şunlardır:
- Çalışma Günlerinin ve Saatlerinin Tespiti: Devamsızlık, izin, fazla mesai durumları dikkate alınır.
- Brüt Ücretin Belirlenmesi: Sözleşmeye göre temel maaş baz alınır.
- Yasal Kesintilerin Hesaplanması: SGK, gelir vergisi, damga vergisi gibi yasal zorunluluklar hesaplanır.
- Net Ücretin Hesaplanması: Tüm kesintiler yapıldıktan sonra kalan ödeme tutarı belirlenir.
- Bordronun Resmileştirilmesi: Bordro çıktısı alınır, imzalanır ve gerektiğinde çalışana teslim edilir ya da dijital sistemde saklanır.
Bordroda Hata Olursa Ne Olur?
Bordroda yapılacak küçük bir hata dahi, ilerleyen dönemde iş hukuku sorunlarına, SGK cezasına ya da vergi hatalarına neden olabilir. Bu yüzden bordro verilerinin eksiksiz ve yasal mevzuata uygun olması zorunludur. Bordroda hata fark edilirse, derhal düzeltilmeli ve hem çalışan hem de işveren tarafından imzalanmış yeni bordro hazırlanmalıdır.
Bordro ile İlgili Yasal Zorunluluklar
Türk İş Kanunu’na ve Sosyal Sigortalar Mevzuatına göre işveren;
- Her ay bordro düzenlemekle yükümlüdür.
- Bordroda yer alan bilgileri en az 10 yıl süreyle saklamak zorundadır.
- İmzalı bordrolar, işçinin maaşının ödendiğine dair en güçlü delildir.
- SGK ve vergi daireleri tarafından talep edilirse, bordrolar ibraz edilmelidir.
Örnek Ücret Bordrosu Görünümü
| Bilgi | Değer |
|---|---|
| Ad Soyad | Ahmet Yılmaz |
| Brüt Ücret | 25.000 TL |
| SGK Primi (%14) | 3.500 TL |
| İşsizlik Sig. (%1) | 250 TL |
| Gelir Vergisi | 4.000 TL |
| Damga Vergisi | 189,75 TL |
| Net Ücret | 17.060,25 TL |
| Dönem | Mayıs 2025 |
| İmza | (İşveren & Çalışan) |
Bordro, hem çalışanların haklarını güvence altına alan hem de işverenin yasal yükümlülüklerini belgeleyen temel muhasebe dokümanlarından biridir. Bordronun doğru hazırlanması, sadece bordro bordrosu açısından değil; iş hukuku, vergi ve SGK denetimleri açısından da kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, bordro süreçlerinin titizlikle yürütülmesi, profesyonel insan kaynakları yönetiminin vazgeçilmez bir parçasıdır.
