Bağ-Kur (Bağımsız Çalışanlar Kurumu), Türkiye’de kendi nam ve hesabına çalışan kişilerin sosyal güvence altında olmasını sağlayan bir sigorta sistemidir. Bağ-Kur, 1971 yılında kurulmuş olup, 2008 yılında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altına alınmıştır. Günümüzde 4/B sigorta kolu olarak adlandırılmaktadır.
Bağ-Kur, özellikle esnaf, sanatkârlar, şirket ortakları, serbest meslek erbapları ve çiftçileri kapsayan bir sosyal güvenlik sistemidir. Bu sistemde sigortalılar, primlerini kendileri öder ve emeklilik hakkı kazanabilmek için belirli şartları yerine getirmeleri gerekir.
Bağ-Kur Kapsamına Kimler Girer?
Bağ-Kur sigortasına tabi olan kişiler şunlardır:
- Vergi kaydı bulunan esnaf ve sanatkârlar
- Şirket ortakları (limited, anonim ve komandit şirket ortakları)
- Serbest meslek erbapları (doktor, avukat, mühendis, muhasebeci vb.)
- Çiftçiler (Tarım Bağ-Kur kapsamında)
- Esnaf ve Sanatkârlar Odası’na kayıtlı olanlar
Bağ-Kur Primleri 2025 Güncel Tutarlar
Bağ-Kur sigortalıları, prime esas kazançlarına göre belirlenen oranlarda prim öderler. 2025 yılı itibarıyla Bağ-Kur primleri şu şekildedir:
- En düşük Bağ-Kur primi: 6.400 TL (brüt asgari ücretin %34,5’i)
- En yüksek Bağ-Kur primi: 48.000 TL (asgari ücretin 7,5 katı üzerinden hesaplanır)
- Tarım Bağ-Kur primi: 5.200 TL
- İsteğe bağlı Bağ-Kur primi: 6.400 TL
Bağ-Kur’luların prim ödemelerini düzenli yapmaları, emeklilik ve sağlık hizmetlerinden faydalanabilmeleri açısından büyük önem taşır.
Bağ-Kur Emeklilik Şartları (2025 Güncel)
Bağ-Kur sigortalılarının emekli olabilmesi için yaş, prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını yerine getirmesi gerekir. 2008 reformu sonrasında sigortalılık başlangıç tarihlerine göre değişen şartlar şu şekildedir:
- 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar:
- Erkekler: 25 yıl sigortalılık süresi, 9000 prim günü ve 58 yaş
- Kadınlar: 20 yıl sigortalılık süresi, 7200 prim günü ve 56 yaş
- 9 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanlar:
- Erkekler: 9000 prim günü ve 60 yaş
- Kadınlar: 9000 prim günü ve 58 yaş
- 1 Mayıs 2008’den sonra sigortalı olanlar:
- Erkekler: 9000 prim günü ve 65 yaş
- Kadınlar: 9000 prim günü ve 65 yaş
Prim gününü dolduramayanlar için kısmi emeklilik şartları:
- 5400 prim günüyle, erkekler 63 yaşında, kadınlar 61 yaşında emekli olabilir.
Bağ-Kur Borçlanma ve Yapılandırma
Bağ-Kur’lular, sigorta başlangıç tarihinden sonra prim ödemediği süreler için borçlanma yapamaz. Ancak, askerlik süresi ve doğum borçlanması gibi bazı haklarla prim günü artırılabilir.
- Askerlik borçlanması: Askerlik süresi kadar prim günü satın alınabilir.
- Doğum borçlanması: Kadın Bağ-Kur’lular, sigorta başlangıcından sonra doğan çocukları için 2’şer yıl borçlanma yapabilir (en fazla 3 çocuk için).
- Yapılandırma: Devlete olan Bağ-Kur prim borçları belirli dönemlerde yapılandırılabilir. 2023 ve 2024 yıllarında çıkarılan yapılandırma yasaları ile geçmiş prim borçları taksitlendirilmiştir.
Bağ-Kur ile SGK (4/A) Arasındaki Farklar
Bağ-Kur’lular, SGK’ya (4/A) tabi işçiler gibi işveren tarafından prim ödenen bir sistemde yer almazlar. Bağ-Kur’un farkları şunlardır:
| Kriter | Bağ-Kur (4/B) | SGK (4/A) |
|---|---|---|
| Prim Ödeme | Sigortalı kendi öder | İşveren öder |
| Emeklilik Prim Gün Sayısı | 9000 gün | 7200 gün |
| Sağlık Hizmetleri | Prim borcu olmamalı | Sigorta devam ettiği sürece |
| Emeklilik Yaşı | Daha yüksek | Daha düşük |
Bağ-Kur’un Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları:
- Kendi işini yapanlar için sosyal güvence sağlar.
- Bağ-Kur’lu olanlar, sigorta kapsamında sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.
- Esnaflar için isteğe bağlı prim ödemesi esnek olabilir.
- Sigorta süresi dolduğunda emeklilik hakkı sağlar.
Dezavantajları:
- Primler yüksektir ve ödemesi tamamen sigortalıya aittir.
- Emeklilik için gereken prim gün sayısı (9000 gün) SGK’ya göre daha fazladır.
- Prim ödemelerinde aksama olursa sağlık hizmetlerinden faydalanılamaz.
- Bağ-Kur emekli maaşları, SGK (4/A) sistemine göre genellikle daha düşüktür.
Bağ-Kur Prim Ödemesi Nasıl Yapılır?
Bağ-Kur primleri, e-Devlet veya bankalar aracılığıyla ödenebilir. Ödeme yöntemleri şunlardır:
- SGK’nın anlaşmalı bankalarına otomatik ödeme talimatı vererek.
- e-Devlet üzerinden online ödeme yaparak.
- PTT şubelerinden ödeyerek.
Bağ-Kur, Türkiye’de kendi işini yapan kişilere sosyal güvence sunan önemli bir sistemdir. Ancak, prim ödemeleri ve emeklilik şartları, SGK’ya göre daha ağırdır. Bağ-Kur’lu bireylerin düzenli ödeme yaparak sağlık hizmetlerinden faydalanmaları ve ilerleyen yaşlarda emeklilik hakkı kazanmaları mümkündür.
Bağ-Kur hakkında daha fazla detay öğrenmek isteyenler SGK’nın resmi web sitesinden güncel bilgilere ulaşabilir veya ilgili vergi dairesine başvurabilir.
