Gelir vergisi, gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden alınan dolaysız bir vergidir. Türkiye’de bu vergi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile düzenlenmiştir. Vergi, geliri elde eden kişinin mükellefiyet türüne ve gelir çeşidine göre hesaplanır.
Gelir Vergisine Tabi Olan Gelir Unsurları
Gelir Türü
Açıklama
Ticari kazanç
Esnaf, işletme, şirket ortaklık kazançları
Zirai kazanç
Tarım, hayvancılık gelirleri
Serbest meslek kazancı
Avukat, doktor, sanatçı gibi serbest meslek sahiplerinin geliri
Ücret
Maaş, yevmiye, prim vb. ücret gelirleri
Gayrimenkul sermaye iradı
Kira gelirleri
Menkul sermaye iradı
Faiz, temettü (kar payı), repo vb. gelirler
Diğer kazanç ve iratlar
Değer artış kazançları, arızi kazançlar (tek seferlik gelirler)
Gelir Vergisi Tarifesi (2024)
Gelir Dilimi (TL)
Vergi Oranı
0 – 110.000
%15
110.001 – 230.000
%20
230.001 – 580.000
%27
580.001 – 3.000.000
%35
3.000.001 ve üzeri
%40
Not: Ücret gelirleri için farklılaştırılmış tarife uygulanabilir.
Gelir Vergisi Beyan ve Ödeme Süreçleri
Süreç
Tarih / Açıklama
Beyanname Verme Süresi
1 – 31 Mart arası (bir önceki yıla ait gelir için)
1. Taksit Ödeme Süresi
Mart ayı sonu
2. Taksit Ödeme Süresi
Temmuz ayı sonu
Ücretli çalışanlar
Vergileri işveren tarafından aylık kesilerek ödenir
Gelir Vergisi Hesaplama Örneği (2024)
Kalem
Tutar (TL)
Yıllık Gelir
400.000
Giderler / İstisnalar
50.000
Vergiye Tabi Gelir
350.000
İlk 110.000 TL
16.500 (%15)
110.000 – 230.000 arası
24.000 (%20)
230.000 – 350.000 arası
32.400 (%27)
Toplam Vergi
72.900 TL
Gelir Vergisinden Muaf Olanlar (Seçilmiş)
Muafiyet Durumu
Açıklama
Asgari ücret
Gelir vergisinden muaftır (tamamen)
Öğrenci bursları ve harçlıkları
Vergiye tabi değildir
Belirli teşvikli sektör gelirleri
İstisna ve muafiyet uygulanabilir
Arızi kazançlar (kazanç 123.000 TL altı)
Beyan dışıdır (2024 yılı için)
Gelir Vergisinde İndirimler ve İstisnalar
Uygulama Türü
Açıklama / Oran
Eğitim ve sağlık harcamaları
Gelirin %10’una kadar indirilebilir
Bağış ve yardımlar
Tamamı veya belirli oranlarda indirilebilir
Sigorta primleri
Ödenen tutarın %15’i kadar
Engellilik indirimi
Derecesine göre sabit tutarlar uygulanır
2023 Yılı Gelir Vergisi Verileri (Türkiye)
Gösterge
Değer
Toplam Gelir Vergisi Geliri
1,05 trilyon TL
Mükellef Sayısı
24 milyon (aktif)
En Fazla Beyan Edilen Gelir
İstanbul
En Çok Vergi Ödeyen Alan
Ücret geliri (maaşlı çalışanlar)
Güncel Gelişmeler (2024–2025)
• Asgari ücret gelir vergisi tamamen kaldırılmıştır. • Serbest meslek kazançlarında e-fatura ve e-defter zorunluluğu yaygınlaştırıldı. • Gelir beyanlarında dijital sistemler geliştirilmiş, hazır beyan sistemi yaygınlaştırılmıştır. • Tarımsal gelirlerde dijital takip sistemi pilot bölgelerde başlatıldı. • OECD ülkeleri ile gelir bilgisi paylaşımı anlaşmaları yürürlüğe girdi.
