Mozilla, özgür ve açık internet vizyonuyla bilinen, kâr amacı gütmeyen bir yazılım organizasyonudur. En çok Firefox web tarayıcısı ile tanınan Mozilla, interneti daha güvenli, şeffaf, erişilebilir ve kullanıcı odaklı hale getirmek için çeşitli yazılım projeleri, standartlar ve politikalar geliştirir.
Mozilla’nın Tarihçesi
| Yıl | Gelişme |
|---|---|
| 1998 | Netscape, kaynak kodunu açık hale getirerek Mozilla Projesi’ni başlattı |
| 2002 | Phoenix tarayıcısı geliştirildi (daha sonra Firefox olarak yeniden adlandırıldı) |
| 2003 | Mozilla Foundation kuruldu |
| 2004 | Firefox 1.0 yayımlandı |
| 2010 | Mozilla Developer Network (MDN) yayına alındı |
| 2015 | Servo tarayıcı motoru ve Rust programlama dili desteklenmeye başladı |
| 2020 | Kurumsal yapı değişikliği ve yeni odak alanları (AI, gizlilik, Web3) |
Mozilla Kimdir?
- Tam Adı: Mozilla Foundation (kâr amacı gütmeyen)
- Yan Kuruluşu: Mozilla Corporation (ticari faaliyetler için)
- Kuruluş Yılı: 2003
- Merkez: California, ABD
- Misyon: İnternetin küresel kamu kaynağı olarak kalmasını sağlamak
Mozilla’nın Öne Çıkan Projeleri
1. Firefox Web Tarayıcısı
Açık kaynak kodlu, gizlilik odaklı, eklenti desteği güçlü bir tarayıcıdır. Google Chrome’un alternatifi olarak görülür.
Teknik Özellikleri:
- Gecko rendering engine
- Rust tabanlı Quantum motoru
- WebAssembly desteği
- Geliştirici araçları (DevTools)
- İzleyici engelleyici (Enhanced Tracking Protection)
2. MDN Web Docs (developer.mozilla.org)
Web geliştiricilerinin başvuru kaynağıdır. HTML, CSS, JavaScript gibi teknolojiler hakkında kapsamlı belgeler sunar.
İçerdiği Teknolojiler:
- Web API dokümantasyonu
- Standart tarayıcı uyumluluk tabloları
- Kod örnekleri ve rehberler
3. Thunderbird
Açık kaynaklı e-posta istemcisi. POP/IMAP desteği, takvim entegrasyonu ve güvenlik eklentileriyle birlikte gelir.
4. Rust Programlama Dili
Mozilla destekli, bellek güvenliği odaklı modern bir dildir. Servo tarayıcı motoru bu dille yazılmıştır.
5. Firefox Monitor
E-posta adresinizin veri ihlallerinde sızdırılıp sızdırılmadığını kontrol eden bir hizmettir.
Mozilla ve Gizlilik
Mozilla, gizliliği temel bir kullanıcı hakkı olarak görür. Firefox’un diğer tarayıcılara göre gizlilik avantajları:
| Özellik | Firefox (Mozilla) | Chrome (Google) |
|---|---|---|
| İzleyici Engelleme | Varsayılan olarak aktif | Kısıtlı |
| Açık Kaynak | Evet | Hayır |
| Şirket Amacı | Kâr amacı gütmeyen | Reklam gelirleri |
| Telemetri Açma/Kapatma Kontrolü | Evet | Kısıtlı |
| Üçüncü Taraf Çerez Engelleme | Varsayılan olarak açık | Elle etkinleştirme gerekli |
Mozilla Teknoloji Altyapısı
| Bileşen | Açıklama |
|---|---|
| Gecko | Firefox’un web sayfalarını yorumlayan motorudur |
| Quantum | Paralel işleme ve düşük bellek tüketimi sunan modern render motoru |
| Rust | Servo motorunun temelidir, C++’a alternatif olarak geliştirilmiştir |
| WebExtensions | Firefox eklentilerinin geliştirilmesinde kullanılan API yapısı |
| Servo | Deneysel, yüksek performanslı tarayıcı motoru |
| Common Voice | Açık kaynak ses verisi toplama projesi (AI projeleri için) |
Mozilla’nın Desteklediği Standartlar ve Topluluklar
- W3C (World Wide Web Consortium) ve WHATWG üyeliği
- Açık web standartları savunuculuğu (HTML5, CSS3, WebXR, WebGPU)
- Geliştirici topluluğu tarafından katkı sağlanan açık projeler
- Geliştirici etkinlikleri ve yarışmaları
Mozilla’nın Felsefesi: İnternet Manifestosu
Mozilla’nın yönünü belirleyen temel ilkeler:
- İnternet, insanlığın ortak malıdır.
- Bireysel gizlilik ve güvenlik vazgeçilmezdir.
- Açık standartlar ve açık kaynak kod önemlidir.
- Bireyler dijital yaşamları üzerinde kontrol sahibi olmalıdır.
- Şeffaflık ve topluluk katkısı esastır.
Mozilla ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Mozilla ile Firefox aynı mı?
Hayır. Mozilla, Firefox’un geliştiricisi olan kuruluştur. Firefox, Mozilla’nın en bilinen ürünüdür.
Mozilla kâr amacı güder mi?
Hayır. Mozilla Foundation kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. Ancak Mozilla Corporation, gelir elde eden bir yan kuruluştur. Gelirlerin çoğu arama motoru anlaşmalarından gelir.
Mozilla neden önemlidir?
Çünkü internetin tekelleşmesine karşı çıkan az sayıda etkili organizasyondan biridir ve kullanıcı verisi satmadan kaliteli yazılımlar geliştirmektedir.
Mozilla, teknolojik gelişmeleri yalnızca kâr için değil, kullanıcı haklarını koruyarak yürütmeyi amaçlayan nadir organizasyonlardan biridir. Firefox gibi ürünlerle internetin özgür, erişilebilir ve güvenli kalmasını sağlamak için çalışır. Açık kaynak hareketine büyük katkılar sunar ve geleceğin teknolojilerine yön vermeye devam etmektedir.
İnternetin herkes için daha adil, daha şeffaf ve daha güvenli olması gerektiğine inanıyorsanız, Mozilla’nın projelerini kullanarak bu değişimin bir parçası olabilirsiniz.
